1 มกราคม 2406 วันประสูติ พระองค์เจ้าหญิงเสาวภาผ่องศรี พระราชธิดาในรัชกาลที่ 4 ต่อมาทรงได้รับการสถาปนาเป็นสมเด็จพระบรมราชินีนาถในรัชกาลที่ 5 และเฉลิมพระปรมาภิไธยเป็น สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนี พระพันปีหลวง ทรงเคยเป็นผู้สำเร็จราชการแผ่นดินในสมัยที่รัชกาลที่ 5 เสด็จประพาสยุโรป รวมถึงเป็นนายกสภานายิกาสภาอุณาโลมแดง (สภากาชาดไทยในปัจจุบัน) เป็นพระองค์แรก
พระองค์เจ้าหญิงเสาวภาผ่องศรี
สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวงทรงพระราชสมภพ เมื่อวันศุกร์ที่ 1 มกราคม 2406 เบญจศก จุลศักราช 1225 ที่มาแห่งความสำคัญของสัญลักษณ์พิเศษนี้ คือ ทรงประสูติในปีกุน (หมู) ณ พระตำหนักใหญ่ ในพระบรมมหาราชวัง นับเป็นพระราชธิดาองค์ที่ 66 ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 4) เป็นพระธิดาองค์ที่ 4 ของเจ้าจอมมารดาเปี่ยม ซึ่งทรงมีพระโอรสธิดารวม 6 องค์ คือพระองค์เจ้าชายอุณากรรณอันตนชัย, กรมพระยาเทววงศ์วโรปกรณ์, พระองค์เจ้าหญิงสุนันทากุมารีรัตน์ (พระนางเรือล่ม), สมเด็จพระนางเจ้าสว่างวัฒนาพระบรมราชเทวี, พระองค์เจ้าหญิงเสาวภาผ่องศรีสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ และสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระสวัสดิวัฒนวิศิษฐ์
พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงมีชื่อเลื่องลือทางด้านโหราศาสตร์ และทรงประทานพรตามดวงเกิดสมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ จนกลายเป็นสตรีที่ได้รับพระยศยิ่งใหญ่สูงสุดเหนือสตรีใดกล่าวคือ …
เมื่อพระองค์ทรงเจริญพระชันษาขึ้น ทรงมีพระสิริโฉมงดงาม เป็นที่พอพระทัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์ทรงเข้ารับราชการเป็นพระภรรยาเจ้าในรัชกาลที่ 5 ขณะที่มีพระชนม์ 15 พรรษา ได้รับการสถาปนาเป็น พระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระราชเทวี
ภายหลัง ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ 5 ทรงสถาปนาสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ามหาวชิราวุธพระราชโอรสในพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระราชเทวีขึ้นเป็นสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชสยามมกุฎราชกุมารพร้อมทั้งสถาปนาพระอิสริยยศของพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรีฯ ขึ้นเป็น สมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระอัครราชเทวี
