กอลลัม (Gollum) คืออะไร? เจาะลึกตัวละครแห่ง Middle-earth

• กอลลัมเดิมชื่อสเมอากอล เป็นฮอบบิทชนเผ่าสตูร์ที่ฆ่าญาติเพื่อชิง The One Ring และถูกแหวนเปลี่ยนแปลงทั้งร่างกายและจิตใจจนกลายเป็นสิ่งมีชีวิตที่น่าสะพรึงกลัว
• มีบุคลิกภาพแยกเป็นสองด้าน คือสเมอากอลที่ยังมีความดีเหลืออยู่ และกอลลัมด้านมืดที่เต็มไปด้วยความโลภและความชั่วร้าย ทำให้เขาเป็นตัวละครที่ซับซ้อนและมีมิติ
• มีบทบาทสำคัญใน The Lord of the Rings โดยเป็นผู้นำทางให้โฟรโดไปยัง Mordor และการกระทำครั้งสุดท้ายของเขานำมาซึ่งการทำลายแหวน ทำให้เขากลายเป็นฮีโร่ที่ไม่ตั้งใจ
• ถูกนำเสนอในภาพยนตร์ด้วยเทคนิค CGI โดยแอนดี้ เซอร์คิสให้เสียงและการแสดงที่ได้รับการยกย่องอย่างสูง ทำให้กอลลัมเป็นหนึ่งในตัวละครที่น่าจดจำที่สุดในประวัติศาสตร์ภาพยนตร์

การพูดถึง “กอลลัม” (Gollum) มักทำให้หลายคนจินตนาการถึงตัวละครรูปร่างผอมบาง ดวงตาโต อาศัยอยู่ในเงามืด พร้อมเสียงกระซิบเรียก “My Precious” (ของรักของข้า) ที่ตราตรึงใจแฟนๆ The Lord of the Rings มานานหลายสิบปี ถ้าคุณเคยสงสัยว่า “กอลลัม คืออะไร?” หรือ “แท้จริงแล้วกอลลัมมาจากไหน?” บทความนี้จะพาคุณไปเจาะลึกถึงต้นกำเนิด วิธีคิด และบทบาทของตัวละครนี้ ที่เต็มไปด้วยความลึกลับและความขัดแย้งของจิตใจ จนกลายเป็นหนึ่งในตัวละครที่โดดเด่นและน่าจดจำที่สุดของมหากาพย์ Middle-earth

แม้ว่าการชมภาพยนตร์หรืออ่านนิยายของ J.R.R. Tolkien จะช่วยเปิดโลกแห่งจินตนาการได้กว้างขวาง แต่ความเข้าใจในเบื้องหลังของ “กอลลัม” ยังเป็นสิ่งที่ใครหลายคนอาจไม่เคยหยุดสนใจอย่างลึกซึ้ง บทความนี้จะช่วยอธิบายและเล่าเรื่องทุกแง่มุม ตั้งแต่ประวัติโดยย่อ พัฒนาการจากสมีกอล (Sméagol) จนกลายเป็นกอลลัม รวมไปถึงสัญลักษณ์และความหมายที่ซ่อนอยู่ เราจะพาคุณดำดิ่งสู่รายละเอียดที่ทั้งสนุกและมีสาระ เพื่อให้คุณได้เห็นภาพที่ชัดเจนยิ่งขึ้นว่าทำไมตัวละครนี้จึงน่าค้นหา และมีอิทธิพลต่อเรื่องราวใน The Lord of the Rings อย่างมหาศาล

กอลลัม (Gollum) คืออะไร?

กอลลัม (Gollum) เป็นตัวละครจากผลงานวรรณกรรมระดับตำนานอย่าง “The Hobbit” และ “The Lord of the Rings” โดยปรากฏตัวครั้งแรกใน “The Hobbit” ของ J.R.R. Tolkien ที่ตีพิมพ์เมื่อปี ค.ศ. 1937 ในยุคแรกที่นักอ่านได้ทำความรู้จักกับกอลลัมนั้น ตัวละครนี้ถูกนำเสนอในรูปแบบของสิ่งมีชีวิตที่คล้ายมนุษย์แต่กลับมีรูปร่างและนิสัยที่ประหลาด ตลอดจนพฤติกรรมอันชวนสะพรึง ซึ่งสร้างความตื่นตาตื่นใจให้กับผู้อ่านในยุคนั้นอย่างยิ่ง

กอลลัมมีชื่อเรียกตามเสียงที่เขาเปล่งออกมา คล้ายคำราสะอึกหรือเสียงกระแอมในคอของตนเอง และเสียงนี้ก็กลายเป็นเอกลักษณ์ประจำตัวมาตั้งแต่ต้น นอกจากนี้ เขายังมีท่าทางวางมือและเท้าเหมือนสัตว์เลื้อยคลาน ใบหน้าที่เหี่ยวย่น และบุคลิกสองขั้วที่พร้อมจะเปลี่ยนแปลงได้ตลอดเวลา ทันทีที่มีปัจจัยทางอารมณ์หรือสิ่งเร้าใดๆ มากระตุ้น

สิ่งที่ทำให้กอลลัมเป็นที่พูดถึงอย่างกว้างขวางไม่ใช่เพียงรูปลักษณ์ที่น่าหวาดกลัว แต่เป็นเรื่องราวเบื้องหลังที่เกี่ยวข้องกับ “แหวนเอก” (One Ring) ซึ่งเป็นศูนย์กลางของเรื่องราวใน The Lord of the Rings กอลลัมตกอยู่ใต้อำนาจของแหวน จนแปรสภาพจิตใจของเขาจากสมีกอลผู้ซื่อสัตย์ ให้กลายเป็นบุคคลที่มีความมืดดำในจิตวิญญาณอย่างคาดไม่ถึง

สเมอากอล ชีวิตก่อนกลายเป็นกอลลัม

ก่อนจะกลายเป็นกอลลัม เขามีชื่อว่า สเมอากอล (Sméagol) เป็นฮอบบิทชนเผ่าสตูร์ (Stoor Hobbit) ที่อาศัยอยู่ใกล้แม่น้ำแอนดูอิน (River Anduin) ในบริเวณ Gladden Fields สเมอากอลใช้ชีวิตอย่างสงบสุขท่ามกลางชุมชนของตนเอง มีเพื่อนและครอบครัว เป็นชายหนุ่มที่มีความสุขและมีชีวิตธรรมดาเหมือนฮอบบิทคนอื่น ๆ ในสมัยนั้น

แต่ทุกอย่างเปลี่ยนไปในวันที่เขาออกตกปลากับ ดีอากอล (Déagol) ญาติของเขา เมื่อดีอากอลพบแหวนวงหนึ่งในแม่น้ำ ความโลภและความต้องการครอบครองแหวนวงนั้นได้ครอบงำจิตใจของสเมอากอลอย่างรวดเร็ว ชายหนุ่มที่เคยเป็นคนดีกลับฆ่าดีอากอลเพื่อชิงแหวนมาเป็นของตัวเอง นี่คือจุดเริ่มต้นของการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ในชีวิตของเขา

หลังจากได้แหวนมา สเมอากอลถูกชุมชนขับไล่ออกจากบ้าน เขาจึงหนีเข้าไปอาศัยอยู่ในถ้ำใต้ภูเขา Misty Mountains เป็นเวลาหลายศตวรรษ ในความมืดและความโดดเดี่ยว ร่างกายและจิตใจของเขาค่อย ๆ เปลี่ยนแปลง ผิวหนังเริ่มซีดจาง ร่างกายผอมบาง ตาโตและเรืองแสงในความมืด และเขาเริ่มมีนิสัยพูดกับตัวเองและทำเสียงแปลก ๆ ในลำคอ เสียงนั้นทำให้เขาได้รับชื่อใหม่ว่า “กอลลัม” จากเสียง “gollum” ที่เขาทำในลำคอตลอดเวลา แหวนนี้ยังช่วยยืดอายุของเขาให้ยาวนานเกินธรรมชาติ แต่ก็แลกมาด้วยความทุกข์ทรมานและความเสื่อมโทรม

พลังของแหวนที่เปลี่ยนแปลงชีวิตกอลลัม

The One Ring หรือแหวนแห่งอำนาจที่ลอร์ดแห่งความมืดเซารอนสร้างขึ้น มีพลังในการควบคุมและทำลายจิตใจของผู้ที่ครอบครอง กอลลัมเรียกแหวนวงนี้ว่า “My Precious” (สมบัติล้ำค่าของข้า) เพราะเขารักและเกลียดมันไปพร้อม ๆ กัน ความสัมพันธ์ระหว่างกอลลัมกับแหวนเป็นเหมือนการติดยาเสพติด เขาต้องการมันอย่างบ้าคลั่ง แต่ก็รู้ว่ามันกำลังทำลายตัวเขาในเวลาเดียวกัน

แหวนทำให้กอลลัมมีอายุยืนยาวเกินปกติหลายร้อยปี แต่ชีวิตของเขากลับเต็มไปด้วยความทุกข์ทรมาน ร่างกายของเขาเปลี่ยนแปลงไปจากฮอบบิทธรรมดาเป็นสิ่งมีชีวิตที่น่ากลัว มีผิวหนังซีดจางเหมือนกระดูก ตาโตเรืองแสง ร่างกายผอมแห้ง และมีความแข็งแรงที่น่าประหลาดแม้ว่าจะดูอ่อนแอ กอลลัมกลายเป็นสัตว์ประหลาดที่อาศัยอยู่ในความมืด กินปลาดิบและสัตว์ต่าง ๆ ที่จับได้

นอกจากการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพแล้ว จิตใจของกอลลัมก็ถูกทำลายอย่างรุนแรง เขามีบุคลิกภาพแยกออกเป็นสองส่วน ส่วนหนึ่งคือ “สเมอากอล” ด้านที่ยังเหลืออยู่ของความเป็นฮอบบิทเดิม มีความดีและความปรารถนาที่จะเป็นอิสระจากแหวน อีกส่วนหนึ่งคือ “กอลลัม” ด้านมืดที่เต็มไปด้วยความชั่วร้าย ความโลภ และความปรารถนาที่จะได้แหวนกลับคืนมาในราคาใด ๆ ก็ตาม ทั้งสองบุคลิกภาพมักจะทะเลาะกันในใจของเขา ทำให้กอลลัมเป็นตัวละครที่ซับซ้อนและน่าสนใจในเรื่อง

สิ่งที่น่าสนใจคือแหวนไม่ได้ทำให้กอลลัมเป็นความชั่วร้ายล้วน ๆ เขายังคงมีความรู้สึกผิดชอบชั่วดีอยู่บ้าง และบางครั้งก็พยายามต่อสู้กับความปรารถนาชั่วร้ายของตัวเอง ด้านสเมอากอลของเขาพยายามช่วยเหลือโฟรโด บากกินส์ (Frodo Baggins) และปรารถนาที่จะเป็นอิสระจากอำนาจของแหวน แต่ด้านกอลลัมกลับพยายามหลอกล่อและทรยศเพื่อชิงแหวนกลับคืนมา การต่อสู้ภายในนี้ทำให้กอลลัมเป็นตัวละครที่มีมิติและความเป็นมนุษย์ แม้ว่าภายนอกจะดูน่ากลัวก็ตาม

บทบาทของกอลลัมในเรื่อง The Hobbit และ The Lord of the Rings

กอลลัมปรากฏตัวครั้งแรกใน The Hobbit เมื่อบิลโบ บากกินส์ (Bilbo Baggins) หลงทางในถ้ำใต้เทือกเขา Misty Mountains และเจอกับกอลลัมที่กำลังตกปลาในทะเลสาบใต้ดิน บิลโบและกอลลัมตกลงเล่นเกมทายปริศนา หากบิลโบชนะ กอลลัมจะต้องพาเขาออกจากถ้ำ แต่หากกอลลัมชนะ เขาจะกินบิลโบ ในที่สุดบิลโบก็ชนะเกม และในระหว่างนั้นเขาก็หยิบแหวนที่กอลลัมทำหล่นไว้โดยบังเอิญ เมื่อกอลลัมค้นพบว่าแหวนหายไป เขาโกรธมากและพยายามตามบิลโบ แต่บิลโบใช้พลังของแหวนที่ทำให้เขาล่องหนได้เพื่อหลบหนี เหตุการณ์นี้ทำให้บิลโบนำแหวนกลับไปที่ไชร์ (Shire) และต่อมาส่งต่อให้กับโฟรโด หลานชายของเขา

ในเรื่อง The Lord of the Rings กอลลัมมีบทบาทสำคัญยิ่งขึ้น หลังจากที่โฟรโดและแซม แกมจี (Samwise Gamgee) เริ่มต้นภารกิจนำแหวนไปทำลายที่ภูเขาไฟ Mount Doom กอลลัมก็ตามพวกเขาไป เขาต้องการแหวนคืน และพร้อมที่จะทำทุกอย่างเพื่อให้ได้มันกลับมา แต่โฟรโดกลับมีความเมตตาต่อกอลลัม เขาเห็นว่ากอลลัมเป็นสิ่งมีชีวิตที่น่าสงสารที่ถูกแหวนทำลาย จึงตัดสินใจเก็บกอลลัมไว้เป็นผู้นำทางแทนที่จะฆ่าเขา

กอลลัมกลายเป็นผู้นำทางพาโฟรโดและแซมไปยัง Mordor แดนแห่งความมืดที่แหวนต้องถูกทำลาย แต่ในขณะเดียวกันเขาก็วางแผนที่จะทรยศพวกเขา ความขัดแย้งภายในระหว่างสเมอากอลและกอลลัมยังคงดำเนินต่อไป บางครั้งด้านดีของเขาพยายามช่วยเหลือโฟรโด แต่บางครั้งด้านชั่วก็ครอบงำ ในที่สุดกอลลัมก็นำโฟรโดและแซมเข้าไปในกับดักของเชลอบ (Shelob) แมงมุมยักษ์ที่อาศัยอยู่ในถ้ำ หวังว่าเมื่อเชลอบฆ่าพวกเขาแล้ว เขาจะได้แหวนคืนมา

แต่โฟรโดและแซมรอดชีวิตมาได้ และพวกเขาก็เดินทางต่อไปจนถึง Mount Doom ในช่วงสุดท้าย เมื่อโฟรโดเปลี่ยนใจและไม่ยอมทำลายแหวน กอลลัมก็โผล่มาและจู่โจมเขา เขากัดนิ้วของโฟรโดพร้อมกับแหวนออกมา และยกแหวนขึ้นเหนือหัวด้วยความปีติยินดี แต่ในขณะที่เขากำลังเฉลิมฉลอง เขาก็เหยียบพลาดและตกลงไปในหลุมลาวาของภูเขาไฟพร้อมกับแหวน ความตายของกอลลัมนำมาซึ่งการทำลายแหวนและชัยชนะของฝ่ายดี ทำให้เขากลายเป็นพระเอกที่ไม่ตั้งใจในเรื่องนี้

กอลลัมในภาพยนตร์และสื่ออื่น ๆ

ในภาพยนตร์ไตรภาคของปีเตอร์ แจ็คสัน (Peter Jackson) กอลลัมถูกนำเสนอด้วยเทคโนโลยี CGI ที่ล้ำสมัย โดยมี แอนดี้ เซอร์คิส (Andy Serkis) เป็นผู้ให้เสียงและการแสดงผ่านเทคนิค motion capture การแสดงของเซอร์คิสทำให้กอลลัมมีชีวิตชีวาและน่าเชื่อมากขึ้น เขาสร้างเสียง “gollum” ในลำคอโดยอิงจากเสียงแมวของเขาที่ไอขนติดคอ ตัวละครกอลลัมใน CGI ถูกสร้างขึ้นจากใบหน้า เสียง และการแสดงของเซอร์คิส ทำให้กอลลัมดูสมจริงและน่าสะพรึงกลัว

กอลลัมปรากฏตัวเพียงเล็กน้อยใน The Fellowship of the Ring (2001) แต่กลายเป็นตัวละครหลักใน The Two Towers (2002) และ The Return of the King (2003) การแสดงของเซอร์คิสได้รับการยกย่องอย่างมาก จนได้รับรางวัล Best Virtual Performance จาก MTV Movie Awards ปี 2003 และ Hugo Award สำหรับ Best Dramatic Presentation, Short Form กอลลัมในภาพยนตร์มีขนาดเล็กกว่าโฟรโดหรือแซม แต่มีความแข็งแรงและคล่องแคล่วน เขาถูกนำเสนอเป็นสิ่งมีชีวิตที่เปลือยกายเกือบทั้งหมด มีเพียงผ้าคาดเอวเท่านั้น

นอกจากภาพยนตร์แล้ว กอลลัมยังปรากฏในสื่อรูปแบบอื่น ๆ อีกมากมาย เช่น การ์ตูนเคลื่อนไหวปี 1977 ของ The Hobbit ละครเวที The Lord of the Rings ที่เปิดในโตรอนโตปี 2006 ซึ่ง Michael Therriault รับบทกอลลัมและได้รับรางวัล Dora Award และวิดีโอเกม The Lord of the Rings: Gollum ที่วางจำหน่ายในปี 2023 โดย Daedalic Entertainment เกมนี้เน้นเรื่องราวของกอลลัม ตั้งแต่เขาหาแหวนเจอจนถึงเหตุการณ์ในช่วงต้นของ The Fellowship of the Ring บุคลิกภาพของกอลลัมในเกมถูกแบ่งออกเป็นสองด้าน คือ กอลลัม (ด้านชั่วร้าย) และสเมอากอล (ด้านดี) ผู้เล่นต้องเลือกตัดสินใจว่าจะให้ด้านไหนควบคุมการกระทำ

กอลลัมยังถูกกล่าวถึงในวัฒนธรรมป๊อปอื่น ๆ เช่น เพลง “Ramble On” ของวง Led Zeppelin ปี 1969 ที่มีเนื้อร้องกล่าวถึงกอลลัมและ Mordor ตัวละครนี้กลายเป็นสัญลักษณ์ของความโลภ การติดยาเสพติด และการต่อสู้กับด้านมืดภายในจิตใจของมนุษย์ นักวิจารณ์วรรณกรรมและนักวิชาการหลายคนได้วิเคราะห์กอลลัมในฐานะตัวละครที่สะท้อนธีมสำคัญของ Tolkien เกี่ยวกับอำนาจ ความเสื่อมโทรม และความหวัง

ความหมายและสัญลักษณ์ของกอลลัม

กอลลัมเป็นมากกว่าตัวละครประกอบในเรื่อง เขาเป็นสัญลักษณ์ของหลายสิ่งหลายอย่างที่ Tolkien ต้องการสื่อสาร ประการแรก กอลลัมแสดงให้เห็นว่าอำนาจและความโลภสามารถทำลายมนุษย์ได้อย่างไร สเมอากอลที่เคยเป็นฮอบบิทธรรมดา ๆ กลายเป็นสัตว์ประหลาดเพียงเพราะความต้องการครอบครองแหวน เรื่องราวของเขาเป็นคำเตือนว่าการยึดติดกับสิ่งของหรือความปรารถนาอย่างมากเกินไปจะนำมาซึ่งความหายนะ

ประการที่สอง กอลลัมเป็นตัวอย่างของการต่อสู้ภายในระหว่างดีและชั่ว บุคลิกภาพที่แยกออกเป็นสเมอากอลและกอลลัมแสดงให้เห็นว่าทุกคนมีทั้งด้านดีและด้านชั่วอยู่ในตัว และเราต้องเลือกว่าจะปล่อยให้ด้านไหนครอบงำ กอลลัมพยายามต่อสู้กับด้านชั่วของตัวเองตลอดเวลา แม้ว่าในที่สุดเขาจะพ่ายแพ้ก็ตาม แต่ความพยายามของเขากลับทำให้เขาเป็นตัวละครที่มีมิติและน่าสงสาร

ประการที่สาม กอลลัมเป็นตัวเปรียบเทียบ (foil) ให้กับโฟรโด ทั้งสองต่างเป็นผู้ถือแหวน แต่โฟรโดมีความแข็งแกร่งทางจิตใจและความบริสุทธิ์ที่ช่วยให้เขาต้านทานอำนาจของแหวนได้นานกว่า กอลลัมแสดงให้โฟรโดเห็นว่าเขาจะกลายเป็นอย่างไรหากยอมให้แหวนครอบงำ ความเมตตาของโฟรโดที่มีต่อกอลลัม แม้ว่าเขาจะเป็นสิ่งมีชีวิตที่น่าขยะแขยง แสดงให้เห็นถึงคุณธรรมและความเป็นฮีโร่ที่แท้จริงของเขา

นักวิชาการบางคนยังมองว่ากอลลัมเป็นพระเอกที่ไม่ตั้งใจของเรื่อง Elizabeth Arthur นักเขียนในวารสาร Mythlore โต้แย้งว่ากอลลัมเป็น “ตัวละครที่มีมิติมากที่สุด” ในนิยาย และ “ในแบบของเขา เขาคือฮีโร่” การกระทำครั้งสุดท้ายของเขาที่กัดนิ้วของโฟรโดและตกลงไปในลาวาพร้อมกับแหวน ทำให้โลกพ้นจากความมืด แม้ว่าเขาจะไม่ได้ตั้งใจก็ตาม Charles W. Nelson นักวิชาการของ Tolkien อธิบายว่ากอลลัมเป็น “ผู้นำทางที่ชั่วร้าย” ที่ตรงกันข้ามกับแกนดาล์ฟ ผู้นำทางที่ดี แต่ทั้งสองก็มีบทบาทสำคัญในการทำให้ภารกิจสำเร็จ

กอลลัมยังเป็นสัญลักษณ์ของความอิจฉาและความเศร้าโศกที่ไม่มีที่สิ้นสุด ตามที่นักวิชาการบางคนวิเคราะห์ เขาเกลียดทุกสิ่งทุกอย่าง รวมถึงตัวเองและแหวนที่เขารัก ชีวิตของเขาเต็มไปด้วยความทุกข์ทรมานและความโดดเดี่ยว แม้จะมีอายุยืนยาวหลายร้อยปี แต่เขาก็ไม่ได้มีความสุขเลย ความปรารถนาที่จะได้แหวนกลับคืนมาเป็นสิ่งเดียวที่ให้ความหมายกับชีวิตของเขา แต่ความปรารถนานั้นก็เป็นสิ่งที่ทำลายเขาในที่สุด เรื่องราวของกอลลัมสอนให้เรารู้ว่าการไล่ตามสิ่งที่เราต้องการอย่างไร้ขอบเขตจะไม่นำมาซึ่งความสุข แต่กลับนำมาซึ่งความหายนะเท่านั้น

ทิ้งท้าย

กอลลัม (Gollum) หรือ สเมอากอล (Sméagol) เป็นหนึ่งในตัวละครที่น่าจดจำและซับซ้อนที่สุดในวรรณกรรมแนวแฟนตาซี ชีวิตของเขาเป็นเรื่องราวของการเปลี่ยนแปลงจากฮอบบิทธรรมดาสู่สิ่งมีชีวิตที่น่าสยดสยองภายใต้อิทธิพลของ The One Ring เขาเป็นสัญลักษณ์ของความโลภ อำนาจที่ทำลาย และการต่อสู้ภายในระหว่างดีและชั่ว แม้ว่าเขาจะเป็นตัวร้ายในสายตาของหลายคน แต่เขาก็เป็นตัวละครที่น่าสงสารและมีมิติ การกระทำครั้งสุดท้ายของเขากลับนำมาซึ่งการทำลายแหวนและชัยชนะของฝ่ายดี ทำให้เขากลายเป็นฮีโร่ที่ไม่ตั้งใจ

เรื่องราวของกอลลัมสอนให้เราเห็นว่าอำนาจและความต้องการครอบครองสามารถทำลายคนได้อย่างไร แต่ก็ยังมีความหวังว่าแม้แต่สิ่งมีชีวิตที่เสื่อมโทรมที่สุดก็ยังมีบทบาทในการสร้างความดีได้ หากเป็นแฟนของ The Lord of the Rings กอลลัมคือตัวละครที่เราไม่ควรมองข้าม เพราะเขาเป็นมากกว่าแค่สัตว์ประหลาดในเรื่อง แต่เป็นสัญลักษณ์ของความเป็นมนุษย์และความซับซ้อนของจิตใจมนุษย์เอง

หวังว่าบทความนี้จะช่วยให้เข้าใจกอลลัมมากขึ้น และเห็นความลึกซึ้งของตัวละครตัวนี้ ถ้าชอบบทความนี้ อย่าลืมแชร์ให้เพื่อน ๆ และแสดงความคิดเห็นว่าชอบกอลลัมด้านไหนมากกว่ากัน สเมอากอลผู้ดี หรือกอลลัมผู้ชั่วร้าย!