เกษียณ คืออะไร? เข้าใจความหมายและการเตรียมตัวให้พร้อม

• การเกษียณ คือ การหยุดทำงานอย่างเป็นทางการ โดยทั่วไปที่อายุ 60 ปีสำหรับข้าราชการและพนักงานเอกชน ขึ้นอยู่กับนโยบายบริษัท
• ข้าราชการได้รับบำนาญหรือเงินตกคลอง พนักงานเอกชนได้รับเงินชดเชยและสวัสดิการประกันสังคม พร้อมเงินผู้สูงอายุตั้งแต่อายุ 60 ปี
• เริ่มวางแผนทางการเงินและสุขภาพตั้งแต่เริ่มทำงาน เพื่อให้มีทรัพยากรเพียงพอในวัยเกษียณ
• รักษาสังคม เรียนรู้สิ่งใหม่ และบริหารเวลาให้สมดุลเพื่อชีวิตหลังเกษียณที่เต็มไปด้วยความสุข

คุณเคยคิดถึงวันที่จะ เกษียณ อายุบ้างไหม? วันที่คุณจะได้พักผ่อนจากการทำงานหนักและเริ่มต้นชีวิตใหม่ที่เต็มไปด้วยความสุขและอิสระ แต่คุณรู้หรือไม่ว่า เกษียณ คืออะไรจริงๆ? มันหมายถึงอะไรสำหรับคนไทย? และคุณจะได้รับสิทธิประโยชน์อะไรบ้างเมื่อถึงวันนั้น? การเกษียณไม่ใช่แค่การหยุดทำงาน แต่เป็นการเปลี่ยนผ่านไปสู่ช่วงชีวิตใหม่ที่ต้องการการวางแผนอย่างรอบคอบ

บทความนี้จะพาคุณไปทำความเข้าใจเรื่อง การเกษียณ อย่างละเอียด ตั้งแต่ความหมาย สิทธิประโยชน์ที่คุณจะได้รับ ไปจนถึงวิธีการวางแผนเพื่อให้ชีวิตหลังเกษียณมีความสุขและมั่นคง ไม่ว่าคุณจะเป็นข้าราชการหรือพนักงานเอกชน คุณจะพบข้อมูลที่เป็นประโยชน์เพื่อเตรียมตัวสำหรับอนาคต

เกษียณ คืออะไร?

เกษียณ หมายถึงการหยุดทำงานอย่างเป็นทางการหลังจากทำงานมาเป็นเวลานาน ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน คำว่าเกษียณ (กะ-เสียน) หมายถึงการสิ้นสุดกำหนดอายุรับราชการหรือการทำงาน ในประเทศไทย อายุเกษียณสำหรับ ข้าราชการ คือ 60 ปี ส่วน พนักงานเอกชน ขึ้นอยู่กับนโยบายของบริษัท แต่โดยทั่วไปก็กำหนดไว้ที่ 60 ปี เช่นกัน

การเกษียณเป็นช่วงเวลาที่สำคัญในชีวิต เพราะเป็นการเปลี่ยนผ่านจากชีวิตการทำงานไปสู่ชีวิตแห่งการพักผ่อนและการทำสิ่งที่ตนเองชอบ อย่างไรก็ตาม การเกษียณอาจมาพร้อมกับความท้าทาย เช่น การจัดการการเงินหรือการดูแลสุขภาพ ดังนั้น การเข้าใจความหมายและเตรียมตัวล่วงหน้าจึงเป็นสิ่งจำเป็น

ในบริบทของประเทศไทย การเกษียณไม่เพียงแต่หมายถึงการหยุดทำงาน แต่ยังรวมถึงการเข้าถึง สิทธิประโยชน์ ต่างๆ เช่น บำนาญ เงินชดเชย หรือเงินผู้สูงอายุ ซึ่งแตกต่างกันไปตามสถานะการทำงาน การรู้ข้อมูลเหล่านี้จะช่วยให้คุณวางแผนชีวิตหลังเกษียณได้อย่างมั่นใจ

สำหรับพนักงานเอกชน การเกษียณอาจขึ้นอยู่กับนโยบายของนายจ้าง โดยบางบริษัทอาจกำหนดอายุเกษียณที่ 55 ปี หรือบางแห่งอาจให้ทำงานต่อหากยังมีสุขภาพดี ตามข้อมูลจาก TDRI หากไม่มีนโยบายเกษียณที่ชัดเจน ถือว่าพนักงานเกษียณที่อายุ 60 ปี และนายจ้างต้องจ่ายเงินชดเชยตามกฎหมาย

สิทธิประโยชน์สำหรับผู้เกษียณ

สำหรับข้าราชการ

ข้าราชการที่เกษียณอายุราชการจะได้รับสิทธิประโยชน์ที่หลากหลาย ดังนี้:

• บำนาญ (Bamanan): เป็นเงินจ่ายรายเดือนตลอดชีวิต คำนวณจาก (เงินเดือนเฉลี่ย 60 เดือนสุดท้าย × ปีรับราชการ) ÷ 50 แต่ไม่เกินร้อยละ 70 ของเงินเดือนเฉลี่ย
• เงินตกคลอง (Bamned): เป็นเงินก้อนจ่ายครั้งเดียว คำนวณจากเงินเดือนสุดท้ายคูณด้วยจำนวนปีรับราชการ
• เงินช่วยเหลือการดำรงชีพ: จ่ายเป็นก้อนตามช่วงอายุ เช่น อายุ 60 ปี สูงสุด 200,000 บาท อายุ 70 ปีขึ้นไป สูงสุด 500,000 บาท
• สิทธิการรักษาพยาบาล: ข้าราชการที่เลือกรับบำนาญจะได้รับสิทธิการรักษาพยาบาลจากรัฐบาลต่อไป รวมถึงการรักษาในโรงพยาบาลเอกชนในกรณีฉุกเฉิน

ข้าราชการที่มีอายุงาน 10 ปีขึ้นไปสามารถเลือกได้ระหว่างบำนาญหรือเงินตกคลอง ขึ้นอยู่กับความต้องการและสถานะทางการเงิน การเลือกบำนาญเหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการรายได้สม่ำเสมอ ส่วนเงินตกคลองเหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการเงินก้อนเพื่อลงทุนหรือใช้จ่ายครั้งใหญ่

สำหรับพนักงานเอกชน

พนักงานเอกชนที่เกษียณจะได้รับ สิทธิประโยชน์ ตามพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงานและประกันสังคม ดังนี้:

• เงินชดเชย: ตามพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน (ฉบับที่ 2541 แก้ไข 2560) คำนวณจากเงินเดือนและจำนวนปีทำงาน เช่น ทำงาน 20 ปี ได้รับ 400 วันเงินเดือน (ตัวอย่าง: เงินเดือน 50,000 บาท = 660,000 บาท)
• สวัสดิการจากประกันสังคม: หากจ่ายเงินสมทบประกันสังคมอย่างน้อย 180 เดือน (15 ปี) จะได้รับบำนาญรายเดือน คำนวณจากร้อยละ 20 ของเงินเดือนเฉลี่ย 60 เดือนสุดท้าย (สูงสุด 15,000 บาท) บวกเพิ่มร้อยละ 1.5 ต่อทุก 12 เดือนเกิน 15 ปี หากน้อยกว่า 180 เดือน จะได้รับเงินก้อน
• สิทธิการรักษาพยาบาล: สามารถเลือกต่อประกันสังคม (มาตรา 39) เพื่อรับสิทธิโรงพยาบาลที่เลือก หรือใช้บัตรทอง (Gold Card) ซึ่งให้บริการฟรีที่โรงพยาบาลรัฐ

นอกจากนี้ ผู้สูงอายุทุกคนที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไปมีสิทธิ์รับเงินผู้สูงอายุจากรัฐบาล โดยต้องลงทะเบียนที่สำนักงานเขตหรือองค์การบริหารส่วนท้องถิ่น จำนวนเงินขึ้นอยู่กับช่วงอายุ ดังนี้:

ข้อมูลจาก Thai PBS ระบุว่าผู้สูงอายุสามารถลงทะเบียนล่วงหน้าตั้งแต่อายุ 59 ปี เพื่อรับเงินตั้งแต่เดือนถัดจากวันเกิดครบ 60 ปี

การวางแผนสำหรับชีวิตหลังเกษียณ

การวางแผนสำหรับชีวิตหลังเกษียณควรเริ่มตั้งแต่เริ่มทำงาน เพื่อให้มั่นใจว่าคุณจะมีทรัพยากรเพียงพอในอนาคต การวางแผนที่ดีครอบคลุม 3 ด้านหลัก:

• การเงิน: การเก็บออมอย่างสม่ำเสมอเป็นสิ่งสำคัญ ควรลงทุนในกองทุนรวม ประกันชีวิต หรือกองทุนสำรองเลี้ยงชีพที่มีผลตอบแทนดี ตามข้อมูลจาก Finnomena การพึ่งพาเงินจากสวัสดิการเพียงอย่างเดียวอาจไม่เพียงพอ ดังนั้นควรมีเงินออมส่วนตัว
• สุขภาพ: การดูแลสุขภาพตั้งแต่วัยหนุ่มสาวจะช่วยลดค่าใช้จ่ายทางการแพทย์ในวัยเกษียณ การตรวจสุขภาพประจำปีและออกกำลังกายสม่ำเสมอเป็นสิ่งที่ควรทำ
• กิจกรรม: การหากิจกรรมที่ชอบ เช่น งานอดิเรก งานอาสาสมัคร หรือการท่องเที่ยว จะช่วยให้ชีวิตหลังเกษียณมีความหมายและไม่รู้สึกว่างเปล่า

การวางแผนล่วงหน้าจะช่วยลดความกังวลและทำให้คุณสามารถใช้ชีวิตได้อย่างอิสระและมีความสุข การเริ่มต้นตั้งแต่วันนี้จะช่วยให้คุณมีเวลาเตรียมตัวมากขึ้น

เคล็ดลับในการใช้ชีวิตหลังเกษียณให้มีความสุข

การใช้ชีวิตหลังเกษียณให้มีความสุขต้องอาศัยการปรับตัวและการบริหารจัดการที่ดี ดังนี้:

• รักษาสังคม: การรักษาความสัมพันธ์กับเพื่อนฝูงและครอบครัวจะช่วยลดความรู้สึกโดดเดี่ยว การเข้าร่วมชุมชนหรือกลุ่มกิจกรรมในท้องถิ่นเป็นทางเลือกที่ดี
• เรียนรู้สิ่งใหม่: การลงเรียนคอร์สออนไลน์หรือหากิจกรรมใหม่ๆ เช่น การวาดภาพ การทำอาหาร หรือการเรียนภาษา จะช่วยกระตุ้นสมองและเพิ่มความสุข
• บริหารเวลา: การจัดตารางกิจวัตรประจำวันให้สมดุลระหว่างการพักผ่อนและกิจกรรมที่ชอบจะช่วยให้ชีวิตมีระเบียบและมีความหมาย
• ดูแลสุขภาพจิต: การฝึกสติหรือทำกิจกรรมที่ผ่อนคลาย เช่น โยคะหรือการนั่งสมาธิ จะช่วยให้จิตใจสงบและมีความสุข

การมีเป้าหมายและกิจกรรมที่หลากหลายจะช่วยให้ชีวิตหลังเกษียณเต็มไปด้วยพลังและความสุข

ทิ้งท้าย

การเกษียณ เป็นช่วงเวลาที่น่าตื่นเต้น แต่ก็ต้องการการวางแผนอย่างรอบคอบ การเข้าใจความหมายของการเกษียณและสิทธิประโยชน์ ที่คุณจะได้รับ เช่น บำนาญ เงินชดเชย หรือเงินผู้สูงอายุ จะช่วยให้คุณเตรียมตัวได้ดีขึ้น การวางแผนทางการเงิน สุขภาพ และกิจกรรมตั้งแต่เนิ่นๆ จะทำให้ชีวิตหลังเกษียณของคุณมั่นคงและมีความสุข

เริ่มต้นวางแผนตั้งแต่วันนี้เพื่ออนาคตที่สดใส! หากคุณมีคำถามหรือเคล็ดลับเกี่ยวกับการเกษียณ อย่าลังเลที่จะแชร์ในช่องคอมเมนต์ด้านล่าง หรือแบ่งปันบทความนี้ให้กับเพื่อนและครอบครัวเพื่อช่วยให้ทุกคนพร้อมสำหรับ ชีวิตหลังเกษียณ