วันลอยกระทง 2567 หนึ่งในเทศกาลสำคัญของไทยที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนาน ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12 ตามปฏิทินจันทรคติไทย ในแต่ละปีจะมีผู้คนจากทั่วทุกสารทิศมาร่วมกันลอยกระทงเพื่อขอขมาพระแม่คงคา และขอพรให้ชีวิตพบแต่ความสุข ความเจริญ
แต่รู้หรือไม่ว่า ประวัติวันลอยกระทงนั้น มีที่มาที่ไปอย่างไร? แท้จริงแล้วมีความเชื่ออยู่หลายประการ ไม่ว่าจะเป็นการบูชาเทพเจ้า บูชารอยพระพุทธบาท หรือแม้แต่เป็นการสะเดาะเคราะห์ วันนี้เราจะมาไขปริศนาและเล่าถึงประวัติวันลอยกระทงให้ฟังกัน
ประวัติวันลอยกระทง
วันลอยกระทง เป็นวันสำคัญทางศาสนาและวัฒนธรรมของไทย ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12 ตามปฏิทินจันทรคติไทย เป็นวันประเพณีที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนาน สันนิษฐานว่า เดิมทีเป็นประเพณีของชาวอินเดียที่นับถือศาสนาพราหมณ์-ฮินดู โดยเชื่อว่าคืนนี้เป็นวันที่พระจันทร์เต็มดวง เป็นวันเพ็ญสว่างไสว จึงนิยมทำพิธีลอยกระทงเพื่อบูชาพระจันทร์และขอขมาต่อพระแม่คงคา
ในประเทศไทย ประเพณีลอยกระทงเริ่มมีมาตั้งแต่สมัยสุโขทัย พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงสันนิษฐานว่า เดิมทีเป็นพิธีของพราหมณ์กระทำเพื่อบูชาพระผู้เป็นเจ้าทั้งสาม คือ พระอิศวร พระนารายณ์ และพระพรหม ต่อมาได้ถือตามแนวทางพระพุทธศาสนามีการปล่อยโคมลอยเพื่อบูชาพระบรมสารีริกธาตุพระจุฬามณีในชั้นดาวดึงส์ และลอยกระทงเพื่อบูชารอยพระพุทธบาท ซึ่งประดิษฐาน ณ หาดทรายแม่น้ำนัมมทา
ปัจจุบัน วันลอยกระทงได้กลายเป็นวันหยุดราชการของประเทศไทย ประชาชนนิยมทำบุญตักบาตร สรงน้ำพระพุทธรูป ลอยกระทง ชมการแสดงต่างๆ และร่วมสืบสานประเพณีอันดีงามนี้ต่อไป
ความหมายของวันลอยกระทง
วันลอยกระทงมีความหมายและความสำคัญ ดังนี้
- การสะเดาะเคราะห์ เชื่อว่าการลอยกระทงเป็นการลอยสิ่งไม่ดีออกไปจากตัวเรา เป็นการเริ่มต้นชีวิตใหม่ในปีใหม่
- การขอขมาพระแม่คงคา เชื่อว่าพระแม่คงคาเป็นเทวดาผู้ประทานน้ำอันเป็นปัจจัยสำคัญในการดำรงชีวิต จึงมีการลอยกระทงเพื่อขอขมาพระแม่คงคาที่อาจเคยล่วงเกินน้ำ
- การบูชาพระจันทร์ เชื่อว่าคืนนี้เป็นวันที่พระจันทร์เต็มดวง เป็นวันเพ็ญสว่างไสว จึงนิยมทำพิธีลอยกระทงเพื่อบูชาพระจันทร์
- การอนุรักษ์ประเพณีไทย วันลอยกระทงเป็นประเพณีไทยที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนาน จึงนิยมทำบุญตักบาตร สรงน้ำพระพุทธรูป ลอยกระทง ชมการแสดงต่างๆ และร่วมสืบสานประเพณีอันดีงามนี้ต่อไป
กิจกรรมในวันลอยกระทง
กิจกรรมที่มักทำกันในวันลอยกระทง ได้แก่
- การทำกระทง กระทงเป็นภาชนะที่ลอยกระทงทำมาจากวัสดุต่างๆ เช่น ใบตอง ดอกไม้ ผลไม้ ขนม และธูปเทียน
- การลอยกระทง เป็นการลอยกระทงลงสู่แม่น้ำ ลำคลอง หรือแหล่งน้ำต่างๆ โดยเชื่อว่าเป็นการลอยสิ่งไม่ดีออกไปจากตัวเรา
- การทำบุญตักบาตร เป็นการร่วมทำบุญกับพระสงฆ์ในวันลอยกระทง
- สรงน้ำพระพุทธรูป เป็นการสรงน้ำพระพุทธรูปเพื่อแสดงความเคารพ
- ชมการแสดงต่างๆ มีการจัดงานลอยกระทงตามสถานที่ต่างๆ มีการประดับประดาสถานที่สวยงาม และมีการแสดงต่างๆ เช่น การแสดงดนตรี การแสดงพื้นบ้าน และการแสดงพลุดอกไม้ไฟ
การลอยกระทงอย่างถูกวิธี
การลอยกระทงอย่างถูกวิธี ควรปฏิบัติดังนี้
- ควรเลือกวัสดุในการทำกระทงที่ไม่ก่อให้เกิดมลพิษต่อสิ่งแวดล้อม เช่น ใบตอง ดอกบัว ดอกไม้ และเทียนไข
- ควรลอยกระทงในที่ที่เหมาะสม เช่น แม่น้ำ ลำคลอง หรือแหล่งน้ำสาธารณะที่ไม่สกปรก
- ควรลอยกระทงในช่วงเวลาที่เหมาะสม เช่น ช่วงเวลากลางคืนหรือช่วงที่มีแสงจันทร์
- ควรทิ้งกระทงให้ถูกวิธี เช่น เก็บกระทงขึ้นจากน้ำและนำไปทิ้งในถังขยะ
วันลอยกระทงเป็นประเพณีไทยที่งดงามและควรค่าแก่การอนุรักษ์สืบสานต่อไป เราทุกคนสามารถมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ประเพณีนี้ได้โดยปฏิบัติตามแนวทางการลอยกระทงอย่างถูกวิธี
สรุป
สรุปแล้ว ประเพณีลอยกระทงเป็นประเพณีเก่าแก่ของไทยที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนาน โดยมีการปรับเปลี่ยนไปตามกาลเวลาและความเชื่อของแต่ละท้องถิ่น แต่ยังคงไว้ซึ่งแก่นแท้ของประเพณีคือการขอขมาพระแม่คงคาและขอพรให้ชีวิตพบแต่ความสุขความเจริญ
สำหรับท่านที่สนใจศึกษาเพิ่มเติมเกี่ยวกับประวัติวันลอยกระทง สามารถอ่านบทความที่เกี่ยวข้อง
- คําอวยพรวันลอยกระทง ใช้ได้กับทุกเพศทุกวัย!
- แคปชั่นลอยกระทง หวาน ๆ กวน ๆ ฮา ๆ ทั้งคนโสด คนมีคู่
- เว็บลอยกระทงออนไลน์ เพื่อลดปัญหาขยะในแม่น้ำ!
นอกจากนี้ ท่านยังสามารถร่วมสืบสานประเพณีลอยกระทงได้อย่างง่ายๆ เพียงแค่เตรียมกระทงใบตองหรือวัสดุอื่นๆ ตามที่ท่านสะดวก ใส่ดอกไม้ ธูปเทียน และของเซ่นไหว้ลงไป จากนั้นนำไปลอยในแม่น้ำหรือแหล่งน้ำสาธารณะ โดยควรลอยกระทงในเวลากลางคืน เพื่อให้กระทงลอยไปตามสายน้ำอย่างสวยงาม
การลอยกระทงนอกจากจะเป็นประเพณีที่งดงามแล้ว ยังเป็นโอกาสให้เราได้ตระหนักถึงความสำคัญของน้ำซึ่งเป็นทรัพยากรธรรมชาติที่สำคัญของโลกอีกด้วย เราจึงควรช่วยกันรักษาความสะอาดของแหล่งน้ำและดูแลแม่น้ำให้สะอาดอยู่เสมอ เพื่อให้น้ำสามารถหล่อเลี้ยงชีวิตและสิ่งแวดล้อมต่อไป
