เรียนรู้ 60 คำราชาศัพท์ที่ต้องรู้ พร้อมตารางสรุปเข้าใจง่าย

ภาษาไทยของเราขึ้นชื่อในเรื่องความไพเราะและงดงาม หนึ่งในเอกลักษณ์ที่ทำให้ภาษาไทยพิเศษกว่าใครก็คือ “คำราชาศัพท์” ซึ่งเป็นคำที่ใช้แทนคำสามัญทั่วไป เพื่อยกย่องบุคคล สิ่งของ หรือกิริยาอาการให้มีความสุภาพอ่อนโยนยิ่งขึ้น คำราชาศัพท์จึงเป็นศิลปะทางภาษาที่น่าเรียนรู้เลยทีเดียวค่ะ

คำราชาศัพท์คืออะไร?

คำราชาศัพท์ คือ คำพิเศษที่มีไว้ใช้สำหรับบุคคลที่เคารพ โดยเฉพาะพระมหากษัตริย์ พระบรมวงศานุวงศ์ รวมถึงใช้ในโอกาสพิธีการ หรือการเขียนที่เป็นทางการ คำราชาศัพท์ส่วนมากมีที่มาจากภาษาบาลี สันสกฤต และเขมร

ทำไมต้องใช้คำราชาศัพท์

• แสดงความสุภาพและเคารพ: การใช้คำราชาศัพท์บ่งบอกถึงความสุภาพ ความอ่อนน้อม รวมถึงให้เกียรติแก่ผู้ที่เราพูดถึง โดยเฉพาะการสนทนากับผู้มีอาวุโส หรือเจ้านาย
• เพิ่มความงดงามทางภาษา: คำราชาศัพท์มักมีความสละสลวย ลื่นไหล ยิ่งนำมาเรียบเรียงเป็นประโยค ยิ่งสร้างความประทับใจให้กับผู้ฟังได้มากกว่าการใช้คำสามัญ
• เหมาะกับโอกาสทางการ: การใช้คำราชาศัพท์ในงานเขียน งานพิธีการ หรืองานสำคัญต่างๆ สร้างความสุภาพ แสดงถึงความพิถีพิถันในการใช้ภาษาไทยมากยิ่งขึ้น

หมวดหมู่ของคำราชาศัพท์

คำราชาศัพท์แบ่งออกได้หลากหลายหมวดหมู่ แต่ที่เราพบเห็นบ่อยมีดังนี้ค่ะ:

• อวัยวะต่างๆ ของร่างกาย เช่น พระเศียร (หัว), พระพักตร์ (หน้า), พระเนตร (ตา)
• การกระทำ เช่น เสวย (ทาน), บรรทม (นอน), สวรรคต (เสียชีวิต)
• สิ่งของเครื่องใช้ เช่น พระกระยาหาร (อาหาร), ฉลองพระองค์ (เสื้อผ้า), พระแท่น (เตียง)

100 คำราชาศัพท์พร้อมตาราง

มาเรียนรู้คำราชาศัพท์ที่ต้องรู้พร้อมกันเลยค่ะ!

วิธีใช้คำราชาศัพท์ให้ถูกต้อง

การจะใช้คำราชาศัพท์ได้อย่างถูกต้องเหมาะสม นอกจากจะรู้ความหมายของคำแล้ว ต้องเข้าใจบริบทและระดับความเหมาะสมด้วยนะคะ มีเคล็ดลับง่ายๆ ดังนี้:

• ใช้ตามกาลเทศะ: ในการพูดคุยแบบสบายๆ กับเพื่อน คงไม่จำเป็นต้องใช้คำราชาศัพท์ แต่ถ้าเป็นการเขียนเรียงความ การกล่าวสุนทรพจน์ หรืองานพิธีการ การใช้คำราชาศัพท์จะสร้างความเหมาะสมมากขึ้น
• เข้าใจสถานะของบุคคล: คำราชาศัพท์ส่วนมากใช้กับพระมหากษัตริย์ พระบรมวงศานุวงศ์ ขยายไปถึงพระสงฆ์หรือผู้มีอาวุโสสูงกว่าเรา สำหรับบุคคลทั่วไปในบางโอกาส การใช้คำสุภาพทั่วไปก็อาจเพียงพอแล้วค่ะ
• ไม่ใช้พร่ำเพรื่อ: ความงดงามของคำราชาศัพท์มาจากการที่เราเลือกใช้ให้เหมาะสม ถ้าใส่คำราชาศัพท์มากเกินไป โดยเฉพาะในบริบทที่ไม่จำเป็นอาจทำให้ภาษาของเราดูไม่เป็นธรรมชาติได้ค่ะ

ตัวอย่างประโยคที่ใช้คำราชาศัพท์

• สมเด็จพระนางเจ้าฯ ทรงพระเกษมสำราญ
• พระองค์โปรดเกล้าฯ ให้จัดงานเลี้ยงในโอกาสพิเศษ
• ขอประทานกราบบังคมทูล พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
• หม่อมฉันขอพระราชทานอภัยโทษด้วยเพคะ
• นักข่าวได้ถ่ายภาพพระพักตร์ของเจ้าหญิงเอาไว้

สรุป

หวังว่าบทความนี้จะช่วยให้ทุกคนรู้จักคำราชาศัพท์และนำไปใช้ได้อย่างถูกต้องนะคะ คำราชาศัพท์นอกจากจะทำให้เราพูดและเขียนได้สุภาพไพเราะแล้ว ยังสะท้อนความงดงามของวัฒนธรรมและภาษาไทยด้วยค่ะ ลองฝึกใช้คำราชาศัพท์กันบ่อยๆ ภาษาของเราจะได้ยิ่งงดงามและสละสลวยมากยิ่งขึ้นค่ะ