นิทานชาดก : ลิงไหว้พระอาทิตย์

ลิงไหว้พระอาทิตย์

ในสมัยหนึ่งพระพุทธเจ้าประทับอยู่วัดเชตวัน เมืองสาวัตถี ทรงปรารภภิกษุผู้ชอบหลอกลวงรูปหนึ่ง ได้ตรัสอดีตนิทานมาสาธก ว่า…

กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว พระโพธิสัตว์เกิดเป็นฤาษีบำเพ็ญเพียรอยู่ในป่าหิมพานต์เป็นเวลานานหลายปี มีคณะฤาษีเป็นบริวารหลายร้อยตน วันหนึ่ง ได้ลงจากเขา เข้าเมืองมาอาศัยอยู่ในหมู่บ้านแห่งหนึ่ง แถบชายแดน ชาวบ้านมีศรัทธาได้สร้างศาลาถวายหลังหนึ่ง ในเวลาที่คณะฤาษีไปภิกขาจาร จะมีลิงโทนตัวหนึ่งมาที่ศาลาของพวกฤาษีทำการเทน้ำทิ้ง ทุบหม้อ ทำลายสิ่งของและถ่ายอุจจาระไว้ที่เตาไฟเป็นประจำ เมื่อออกพรรษาแล้วคณะฤาษีจึงบอกลาชาวบ้านจะกลับเข้าป่าหิมพานต์เหมือนเดิม พวกชาวบ้านจึงนิมนต์ให้อยู่ต่ออีกหนึ่งวันเพื่อถวายอาหาร

ครั้งหนึ่งถึงเวลาเช้า ชาวบ้านก็นำข้าวปลาอาหารและผลไม้ไปที่อาศรมของฤาษี ลิงโทนตัวนั้นเห็นเช่นนั้นก็คิดจะลวงชาวบ้านเพื่อที่จะได้อาหารบ้าง จึงทำทีเป็นผู้ทรงศีล บำเพ็ญตบะ ยืนไหว้พระอาทิตย์อยู่ในที่ไม่ไกลจากอาศรมฤาษีนั้น พวกชาวบ้านเห็นมันแล้วก็พูดสรรเสริญว่า

“ท่านทั้งหลายจงดู ลิงอยู่ใกล้ผู้ทรงศีลก็เป็นผู้ทรงศีลด้วย ตั้งมั่นอยู่ในศีล ยืนไหว้พระอาทิตย์อยู่น่้าสรรเสริญจริง ๆ”

ฤาษีโพธิ์สัตว์เห็นพวกชาวบ้านสรรเสริญลิงนั้นจึงพูดขึ้นว่า “พวกท่านไม่ทราบพฤติกรรมของมัน จึงเลื่อมใสในสิ่งไม่เป็นเรื่องเป็นราว” แล้วกล่าวเป็นคาถาว่า

“ท่านทั้งหลายไม่รู้จักปกติของมัน เพราะไม่รู้จักจึงพากันสรรเสริญ ลิงตัวนี้มันเผาโรงไฟ และคนโทน้ำ 2 ลูกก็ถูกมันทำลาย”
พวกชาวบ้านเมื่อทราบว่ามันเป็นลิงหลอกลวง จึงขว้างก้อนหินและท่อนไม้ไล่มันหนีไป แล้วพากัน ถวายอาหารแก่คณะฤาษี พอฉันเสร็จคณะฤาษีก็ออกเดินทางเข้าป่าหิมพานต์ปฏิบัติธรรมตามเดิม

นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า

คนพาลถึงแม้จะอยู่ใกล้บัณฑิตผู้ทรงศีล ก็ยังเป็นคนพาลอยู่นั่นเอง